Panorama Mesdag / Hendrik Willem Mesdag

De vertaling

Tony Bloem

We zijn hier in Den Haag bij Panorama Mesdag.
Aan de buitenkant is het maar een saai gebouw. Maar net als bij een snoepdoos zie je van buiten niets van het moois aan de binnenkant. In dat gebouw zit een rond schilderij verstopt. Het is daar net of je midden in het schilderij staat. Kom, we gaan eens kijken.

Daarachter is licht. En hier lopen we nu in een donkere gang. Het is net of we naar ergens heel ver weg gaan. Je draait langs een wenteltrap in het donker naar boven en het lijkt of je een tijdreis naar het verleden maakt.

Dit schilderij is echt groot! Normaal is een schilderij gewoon een rechthoek. Dit schilderij is rondom je, in een cirkel. Je hebt uitzicht over duinen.
We staan hier op Seinpostduin en we zien het Scheveningen van een eeuw geleden. Het is net of je werkelijk een eeuw terug in de tijd kunt kijken.
Mesdag begon met het tekenen op het echte Seinpostduin. Daar plaatste hij een cilinder van glas op de top van het duin en schetste daarop wat hij zag: de vormen van het duinen, de kustlijn, de horizon en de gebouwen.
Vervolgens komt hij hier en projecteert hij zijn schetsen op dit enorme doek. Mesdag gaat de ladder op en tekent op het doek de eerste schetsen. Zijn vrouw Sientje staat in het torentje om aanwijzingen te geven.

Met die aanwijzingen van Sientje ontstaat een globaal beeld.
Ondertussen maakt Mesdag op flinke pakkken papier ook schetsen op het strand: van de zee, van de boten – zijn specialiteit – en schildert deze details netjes over op dit enorme doek. Dat is knap.

Opvallend is de verbeelding van de wind. De wind waait twee kanten op. De vlaggen op de schepen waaien naar links, terwijl de rook van de schoorstenen naar rechts beweegt. Als je er een foto van zou maken dan zou het niet kloppen.
Bij een normaal schilderij kan dat niet, maar in een panorama kan dat wel!

Bij het maken van dit enorme schilderij heeft Mesdag hulp gekregen.
Een van zijn helpers was de bekende schilder Breitner. Deze was gespecialiseerd in het schilderen van paarden. Breitner schilderde de ruiters op het strand. En schilder de Bock heeft geholpen met de duinen en de lucht in het zuiden.
Toen het panorama klaar was, heeft Mesdag niet zijn handtekening gezet. Waarom? Dat weten wij niet. Hij schilderde wel zijn vrouw Sientje op het strand als dank voor haar hulp. Kijk, daar is ze!
Ze zit onder een witte parasol. Zij is ook aan het schilderen. Het is leuke manier om dankjewel te zeggen.

Zoals we zien, was Scheveningen een echt vissersdorp. Ik ben hier geboren. Waar? Daar even verderop, naast de kerktoren. Mijn geboortehuis is dan nog niet gebouwd. Op het strand liggen een heleboel zogenaamde bomschuiten, platte boten. Waarom hebben die bomschuiten een platte bodem? Kustdorpen zoals Scheveningen en verderop Katwijk en Noordwijk hadden in die tijd geen haven. De schepen moesten bij vloed op strand landen en daardoor staan ze helemaal droog, bij eb.

Misschien is het jullie ook opgevallen dat er in het panorama geen lichten aanwezig zijn. Dat komt omdat een groot deel van het dak uit glas bestaat, daardoor neemt het panorama de sfeer van buiten over.
Hier zie je hoe hoog het doek is en hoe grof de figuren geschilderd zijn. Van dichtbij lijkt het grof, maar van een afstandje versmelten de kleuren, net zoals wanneer je van dichtbij naar een televisiescherm kijkt. Van een afstand is het goed scherp.

Ik loop nu gebukt, want als ik rechtop loop kunnen de mensen die boven op het duin op de palen staan, mij zien lopen. Dat is natuurlijk een vreemd gezicht als je mij zo erbovenuit ziet steken. Dat wil je niet!

Hier zijn we in Scheveningen bij Seinpostduin. Daarachter zie je een gebouw dat nog op het panorama staat. We gaan boven kijken hoe het panoramische uitzicht daar is.

Nu zijn we dus op het Seinpostduin, maar wel 100 jaar later! Er staat nu een flatgebouw op het duin en wij staan bovenop het flatgebouw. Het uitzicht is enorm veranderd! De stad is vol gebouwd. Alleen een paar oude gebouwen kun je nog herkennen. Kijk maar.

Nu zie je geen visserschepen meer op de strand. Het panoramaschilderij was in 1880 klaar en 14 jaar later was er een enorme storm, die veel schepen de duinen in wierp. Al die schepen waren vernield. De vissers kregen genoeg van de stormen die hun schepen vernielden. Ze eisten een haven. De regering heeft toen verderop een haven gegraven.
En aan de Haagse kant is ook veel bijgebouwd. Er is veel veranderd. Kijk, dit is tegenwoordig de skyline van Den Haag.

Wil je in het de museum rondkijken? Dat kan. Van maandag tot en met zaterdag van 10.00 tot 17.00 uur. Op zon- en feestdagen van 12.00 tot 17.00 uur.
En als je op de strand wilt rondkijken: dat is elke dag open, dag en nacht.